11/09/2025
Niedawne badanie wykazało, że tylko niewielki odsetek lekarzy weterynarii uzyskuje szczegółową historię żywieniową swoich pacjentów. Stwierdzono również, że jeśli pierwsza próba dietetyczna nie powiodła się, znacząca liczba psów może nadal zareagować na drugą (66%) lub trzecią (44%) próbę dietetyczną, jeśli zbierze się bardziej kompletną historię żywieniową.13 Istnieje kilka potencjalnych powodów wysokiego odsetka psów, które reagują na dietę, i mechanizmy te prawdopodobnie się nakładają. Wielu lekarzy weterynarii podejrzewa alergie pokarmowe i stosuje na przykład diety z hydrolizowanym białkiem, dzięki czemu uzyskują wysokie wskaźniki powodzenia. Należy podkreślić, że częstość występowania prawdziwych alergii pokarmowych u psów jest prawdopodobnie raczej niska.14 Innym mechanizmem, dzięki któremu diety z hydrolizowanym białkiem mogą złagodzić objawy kliniczne, jest ich wysoka strawność lub wyeliminowanie jakiegoś innego niezidentyfikowanego składnika pokarmowego występującego w oryginalnej diecie. Podstawowe składniki pokarmowe w dietach żołądkowo-jelitowych wzbogaconych w błonnik są zazwyczaj również wysoce strawne i wraz z komponentem błonnikowym mogą modulować mikrobiotę jelitową.12 Wykazano też, że diety wzbogacone w błonnik powodują poprawę kliniczną u psów z ostrą biegunką z jelita grubego.15,16
W opisanym przypadku głównym powodem przewlekłej biegunki były duże ilości przysmaków o niskiej strawności (na przykład surowa skóra). Wyższe ilości białka o niskiej strawności mogą prowadzić do niekorzystnego wpływu na mikrobiotę jelitową.17,18 W jednym badaniu stwierdzono, że zwiększone ilości białka o niskiej strawności pochodzące z podrobów doprowadziły do wzrostu enterotoksycznych Clostridium perfringens i luźniejszego kału.19 Wysokie ilości białka w diecie były również związane ze zmianami w mikrobiocie jelitowej, zmniejszeniem ilości korzystnych bakterii produkujących krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, przerostem Escherichia coli oraz C. perfringens, wyższym pH kału i zwiększonym stężeniem metabolitów łączonych ze stanem zapalnym.20,21
W przypadku Antona podejrzewano dysbiozę jelitową na podstawie nieprawidłowych wyników posiewu bakteryjnego kału. Niedawne badanie wykazało, że posiew bakteryjny kału, choć nadal powszechnie stosowany, nie jest przydatny do oceny mikrobiomu jelitowego, ponieważ większość bakterii to ścisłe beztlenowce, których nie można hodować z zastosowaniem standardowych procedur laboratoryjnych.22 Test molekularny do oceny dysbiozy jelitowej (wskaźnik dysbiozy) nie był wtedy dostępny i w konsekwencji nie wiadomo, czy Anton miał zmieniony mikrobiom.22 Podczas gdy główne zmiany w mikrobiocie jelitowej są często wtórne do podawania antybiotyków23 i zmian w strukturze błony śluzowej w przebiegu przewlekłych enteropatii,24 ważne jest, aby zauważyć, że nieodpowiedni składnik diety, w tym przypadku białko o niskiej strawności, również może wywołać objawy żołądkowo-jelitowe, nawet jeśli nie ma zmian w mikrobiomie lub występują tylko niewielkie zmiany.19 Dlatego próby dietetyczne z zastosowaniem diet o poprawionej strawności należy rozważyć nawet u zwierząt z podejrzewaną lub potwierdzoną dysbiozą, ponieważ wykazano, że sama modyfikacja diety powoduje z czasem częściowe przywrócenie prawidłowego mikrobiomu.25,26
Może być kilka powodów, dla których konsystencja kału jest bardziej prawidłowa rano i stopniowo pogarsza się w ciągu dnia. Przez noc kał przebywa najdłużej w okrężnicy, co umożliwia największą reabsorpcję wody. Dodatkowo zwierzę jest bardziej aktywne w ciągu dnia, a każdy posiłek lub przysmak wzmaga perystaltykę jelit (odruch żołądkowo-okrężniczy). Z doświadczenia autorów wynika, że może to często sugerować problemy ze strawnością. W takich przypadkach ważne są szczegóły dotyczące rodzaju pokarmu – zwłaszcza przysmaków – a także rutyny i czasu karmienia albo podawanych przysmaków. Postępowanie żywieniowe jest często stosowane empirycznie jako pierwszy krok u pacjentów z łagodniejszymi wskaźnikami aktywności klinicznej (patrz ramka „Indeks punktacji”) i bez oznak choroby ogólnoustrojowej, nawet przed przeprowadzeniem obszernych testów w celu oceny podstawowych zaburzeń jelitowych i/lub dysbiozy mikrobiomu. Może ono polegać, jak w przypadku Antona, na prostym wyeliminowaniu przysmaków o niskiej strawności. Dodatkowe kroki mogą obejmować wdrożenie wysoce strawnej diety żołądkowo-jelitowej, diety z hydrolizowanym białkiem i/lub zastosowanie błonnika jako dodatku żywieniowego (na przykład babki płesznik, celulozy) albo diety wzbogaconej w błonnik.7,28,29
Today’s Veterinary Practice • Vol 13, No 1, January/February 2023, p. 34
Julia Fritz, DrMedVet, DECVCN, Napfcheck – Specialist Veterinary Nutritional Advice, Planegg, Germany
Jan S. Suchodolski, DrMedVet, PhD, AGAF, DACVM (Immunology), Texas A&M University School of Veterinary
Medicine and Biomedical Sciences Gastrointestinal Laboratory, College Station, Texas
Reprinted with permission from Today’s Veterinary Practice (todaysveterinarypractice.com)
