MAGWET
ZALOGUJ
MAGWET
Prenumeruj
Odnów Subskrypcję
Prenumeruj
Czasopisma
Magazyn Weterynaryjny Weterynaria po Dyplomie
Praktyka
Kliniczna
Anestezjologia Behawioryzm Chirurgia Choroby wewnętrzne Choroby zakaźne Dermatologia Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka obrazowa Endokrynologia Farmakologia i toksykologia Gastroenterologia Geriatria Hematologia Kardiologia Laryngologia Nefrologia i Urologia Neurologia Okulistyka Onkologia Ortopedia Parazytologia Rehabilitacja Rozród Stany nagłe Stomatologia Żywienie
Gatunki
Małe zwierzęta Konie Przeżuwacze Świnie Ptaki Zwierzęta egzotyczne Zwierzęta dzikie
Zarządzanie
Praktyką
Prawo Psychologia Zarządzanie
Wydarzenia
Akademia po Dyplomie Multiforum POLECAMY Webinaria
Filmy
Sklep
Koszyk
0
ZALOGUJ
Zaloguj
Zarejestruj

Uzyskaj dostęp online do wykładów z XIV Kongresu Akademii po Dyplomie WETERYNARIA 2022! Zobacz więcej >

Gastroenterologia Psy

Biegunki u psów – podwójna rola pokarmu

13/03/2018

Podawanie psom surowego mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego jest tematem kontrowersyjnym. Aktualne analizy wskazują na dwie kwestie związane z takim żywieniem – niezbilansowanie pokarmowe oraz zagrożenia mikrobiologiczne. O ile niedobory składników odżywczych przynoszą niekorzystne skutki w długim okresie, o tyle zanieczyszczenie mikrobiologiczne pokarmu często skutkuje zatruciem pokarmowym. Pojęcie zatrucia pokarmowego jest bardzo szerokie i może określać zarówno zakażenia jelitowe, jak i zatrucia, np. toksynami bakteryjnymi lub grzybiczymi powstałymi jako efekt zanieczyszczenia mikrobiologicznego pokarmu.

U części psów obecność bakterii chorobotwórczych w ich przewodach pokarmowych nie prowadzi do wystąpienia objawów klinicznych (głównie biegunki). Zwierzęta te jednak, stając się nosicielami zarazków (Salmonella spp., Listeria spp.), stwarzają niebezpieczeństwo dla ludzi, zwłaszcza dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych lub chorych z niedoborami immunologicznymi. Przeprowadzono szereg badań na temat zagrożeń mikrobiologicznych związanych z żywieniem zwierząt surowym mięsem (19-23). Wykazano, że taki rodzaj pokarmu może być źródłem wielu bakterii, grzybów i pasożytów. W jednym z badań wykazano obecność bakterii z rodzaju Salmonella aż w 80% próbek surowego mięsa kurczaka i w 30% próbek kału psów żywionych takim mięsem (23). Dodatkowo w kale psów żywionych surowym mięsem stwierdzano obecność chorobotwórczych bakterii Campylobacter jejuni i Escherichia coli (22). Z tych względów nie zaleca się podawania psom mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego niepoddanych obróbce termicznej.

Bakterie, grzyby oraz ich toksyny stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia psów, a przyczyny biegunki będącej objawem zakażenia i toksykoz są trudne do rozpoznania. Należy pamiętać, że posiewy z kału są metodą nieefektywną i mało wiarygodną. Najczęściej w przypadku podejrzenia biegunek zakaźnych stosuje się leczenie empiryczne, polegające na doustnym podawaniu antybiotyków. Podawanie parenteralne w takich przypadkach jest często bezzasadne ze względu na to, że nie uzyskuje się stężeń terapeutycznych leków w jelitach. Z drugiej strony podawanie antybiotyków w przypadku klasycznych zatruć toksynami bakteryjnymi mija się z celem i powoduje nadużywanie tych leków oraz zwiększanie lekooporności bakterii środowiskowych.

Pokarm może być również źródłem pasożytów stanowiących przyczynę biegunki (24, 25). Zjadanie surowego mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego albo upolowanych gryzoni wiąże się z ryzykiem zarażenia pasożytami z rodzaju Hammondia, które mogą niekiedy powodować bardzo ciężką biegunkę u szczeniąt (26). Także pokarm zanieczyszczony inwazyjnymi postaciami pierwotniaków jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia psów. Giardia intestinalis i Cryptosporidium sp. mogą być przyczyną przewlekłej lub nawracającej biegunki u psów (27), a kokcydia z rodzaju Cystoisospora (Isospora) są potencjalnym powodem biegunek u szczeniąt (28). Inwazja Toxoplasma gondii może być skutkiem zjadania przez psy surowego mięsa (29).

Niepożądane reakcje na pokarm

Alergia i nietolerancja pokarmowa stanowią grupę chorób, które również mogą przebiegać z biegunką (głównie przewlekłą). Alergia ma tło immunologiczne i jest związana przede wszystkim z obecnością białek. Z kolei u podstaw nietolerancji leżą zjawiska nieimmunologiczne i może ona wystąpić między innymi na węglowodany, tłuszcze lub białka. Należy podkreślić, że pokarm nie jest bezpośrednią przyczyną alergii, a wystąpienie objawów klinicznych u zwierząt jest osobniczą reakcją na konkretny składnik pożywienia. W takiej sytuacji każdy pokarm zawierający alergen wyzwala objawy alergii.

Najczęstszymi alergenami u psów są wołowina oraz produkty nabiałowe (30). Natomiast nietolerancja pokarmowa może być związana z niedoborem metabolicznym (np. deficyt enzymów trawiennych – niedobór laktazy), reakcją farmakologiczną (np. histydyna w zepsutych rybach przekształcana do histaminy przez florę bakteryjną jelit) lub osobniczą wrażliwością (np. enteropatia glutenozależna u seterów irlandzkich i irish soft coated wheaten terrierów) (31). Odpowiednio dobrana, kompletna i zbilansowana dieta, o odpowiedniej strawności, niezawierająca konkretnych składników stanowi podstawowy element postępowania u psów z alergią (np. dieta bez białek wielkocząsteczkowych lub białek określonego rodzaju) i nietolerancją pokarmową (np. dieta bez laktozy, skrobi opornej).

Terapia dietą

Na powyższych przykładach wykazano, że nieprawidłowy pokarm może być przyczyną wielu chorób prowadzących do biegunki. Dlatego dieta odgrywa podwójną rolę – z jednej strony bywa przyczyną różnego rodzaju zaburzeń homeostazy, a z drugiej może być skutecznym narzędziem terapeutycznym w przebiegu wielu chorób. Podstawowym warunkiem, który musi być spełniony w diecie terapeutycznej, jest jej pełne bezpieczeństwo mikrobiologiczne i chemiczne.

Pierwszym krokiem do opracowania postępowania dietetycznego u pacjentów z biegunką jest ustalenie właściwego rozpoznania, stwierdzającego przyczynę zaburzeń. Jest to niezwykle istotne, gdyż dietoterapia w poszczególnych rodzajach chorób może się zasadniczo różnić. Natomiast cechami łączącymi wszystkie typy diet powinny być: stabilność, kompletność i zbilansowanie, tak aby pokarm zaspokajał wszystkie potrzeby żywieniowe psów i kotów, a jednocześnie dostarczał składników niezbędnych do regeneracji uszkodzonych tkanek. W większości przypadków ważna jest również strawność pokarmu, gwarantująca odpowiednie przyswojenie składników odżywczych. Powinna ona wynosić powyżej 90% dla tłuszczu i węglowodanów oraz powyżej 87% dla białka (32).

Białko

Białko ma bardzo subtelny i w większości przypadków mniej oczywisty wpływ na czynność i strukturę przewodu pokarmowego niż węglowodany lub tłuszcze. Ze względu jednak na to, że aminokwas glutamina jest pierwotnym źródłem energii dla enterocytów, rola białka jest kluczowa. Białko stymuluje wydzielanie hormonów w przewodzie pokarmowym (m.in. gastryna i hormony trzustkowe), przyspiesza opróżnianie żołądka i tranzyt jelitowy (32-35). Ponadto białka w diecie są odpowiedzialne za rozwój większości reakcji nadwrażliwości pokarmowych u psów i kotów (35). W przypadku pacjentów z chorobami na tle immunologicznym (alergia pokarmowa, IBD) znajdują zastosowanie diety z białkiem hydrolizowanym lub diety eliminacyjne. Dodatkowo u psów z enteropatią glutenozależną (występującą niezwykle rzadko) stosuje się diety bezglutenowe. U pozostałych pacjentów zaleca się diety o standardowej zawartości białka o wysokiej strawności (85-90%).

Tłuszcze

Drugą ważną grupę makroskładników stanowią tłuszcze i kwasy tłuszczowe. Tłuszcze opóźniają opróżnianie żołądka u psów i ludzi (33, 35). Pokarmy wykorzystywane w chorobach układu pokarmowego często zawierają mniejszą ilość tłuszczu (< 10-15% u psów) (35), gdyż w tego rodzaju chorobach niejednokrotnie występują zaburzenia wchłaniania tłuszczu, co w sytuacji jego zwiększonej podaży może prowadzić do wystąpienia lub pogłębienia biegunki osmotycznej. Dodatkowo niestrawiony tłuszcz docierający do okrężnicy podlega fermentacji i hydrolizie bakteryjnej, czego efektem jest wytworzenie hydroksykwasów tłuszczowych o działaniu prozapalnym i prowydzielniczym (36). Jednakże należy pamiętać, że tłuszcz musi być obecny w diecie, aby dostarczyć niezbędne kwasy tłuszczowe, jest też wartościowym źródłem energii oraz rozpuszczalnikiem dla niektórych witamin, a także zwiększa smakowitość pokarmu. Kwasy tłuszczowe omega-3 mają działanie przeciwzapalne.

Węglowodany

Zapotrzebowanie na węglowodany u psów (poza okresem rozrodu) nie zostało do tej pory ustalone. Dostarczają one energii oraz włókna pokarmowego normalizującego pracę jelit. Częstą cechą diet leczniczych jest niska zawartość włókna pokarmowego w celu zapewnienia wyższej strawności oraz zapobiegania biegunce osmotycznej, nadmiernej produkcji gazów na skutek fermentacji włókna przez bakterie jelitowe oraz wytwarzaniu prozapalnych hydroksykwasów tłuszczowych. Kwestia zawartości i rodzaju włókna pokarmowego nie jest jednoznaczna i daje lekarzowi weterynarii szerokie możliwości indywidualnego doboru rodzaju pokarmu, nie tylko do danej choroby, lecz również dla konkretnego pacjenta. Mając do dyspozycji diety z włóknem rozpuszczalnym, nierozpuszczalnym, niskoresztkowe – o zawartości włókna poniżej 1%, diety o zawartości włókna do 5% oraz diety wzbogacone we włókno (około 15% suchej masy), lekarz może dostosować pokarm do zwierzęcia w zależności od indywidualnych reakcji na leczenie. Innym przykładem modyfikacji ilości węglowodanów w pokarmie są diety bez laktozy, które stosuje się w przypadku jej nietolerancji.

Wartość energetyczna pokarmu

Ważnym elementem postępowania dietetycznego jest ustalenie zapotrzebowania energetycznego, ilości podawanego pokarmu, częstotliwości i sposobu karmienia. Konieczne jest dostarczenie takiej ilości energii, która zaspokoi spoczynkowe zapotrzebowanie energetyczne (Resting Energy Requirement – RER) oraz będzie umożliwiała procesy regeneracji i zdrowienie. W tym celu RER mnoży się przez współczynnik chorobowy, który wynosi dla psów 1,5-2, uzyskując dzienne zapotrzebowanie na energię metaboliczną (Daily Energy Requirement – DER). Zasadą jest częstsze podawanie mniejszych porcji – poniżej 1/3 pojemności żołądka, która wynosi u psów około 80-90 ml/kg (33, 35). Małe posiłki zmniejszają rozciągnięcie żołądka, obniżają wydzielanie kwasu żołądkowego, redukując nudności, wymioty i refluks żołądkowo-przełykowy. Sprzyjają także efektywniejszemu wchłanianiu substancji odżywczych.

Warto zwrócić również uwagę na konsystencję podawanego pokarmu. W ostrych i ciężkich stanach początkowo lepiej tolerowane są pokarmy półpłynne i płynne, które stosuje się także w żywieniu przez sondę (np. diety monomeryczne, w których składniki odżywcze są częściowo zhydrolizowane enzymatycznie lub sztucznie zsyntetyzowane). Niezwykle istotne jest, aby chore zwierzę mogło jak najszybciej wrócić do żywienia jelitowego, gdyż brak pokarmu w przewodzie pokarmowym powoduje upośledzenie czynności i struktury jelit, co zdecydowanie pogarsza możliwości powrotu do zdrowia. Standardowo 24-48-godzinną tzw. dietę NPO (nothing per os – nic doustnie) powinno się zalecać w przypadku ostrych biegunek u psów na tle zapalenia żołądka i jelit. Podobnie – choć nie identycznie – postępuje się z pacjentami z zapaleniem trzustki. Długotrwała głodówka u zwierząt z tą chorobą jest wręcz szkodliwa i pogarsza rokowanie, a wczesny powrót do żywienia (natychmiast po opanowaniu wymiotów) skraca okres zdrowienia i zmniejsza śmiertelność (37). Pacjenci z zapaleniem trzustki to pacjenci „kataboliczni”, dlatego istotne jest dostarczanie źródła energii i wartościowych białek, aby nie dochodziło do rozkładu białek budulcowych organizmu.

następna strona>
< 1 2 3 4 >
OSTATNIO DODANE
Nauki nigdy dosyć
IVC Evidensia - wiodąca i największa sieć lecznic weterynaryjnych w Europie poszukuje pracownika ...
Śmiertelne niebezpieczeństwo
Puławy rządzą!
Cierpią hodowcy, cierpią lekarze
POLECANE ARTYKUŁY
Farmakologia i toksykologia
Opioidowa farmakoterapia bólu okołooperacyjnego u psów i kotów
Onkologia
Ośmioletnia suka z nawrotowym krwiomoczem
Hematologia
Zależne od rasy zmiany w obrazie krwi u psów i kotów. Cz. II
Onkologia
Dziesięć najczęstszych nowotworów u psów w Polsce
Chirurgia
Rany u małych zwierząt. Cz. III. Czemu rana się nie goi
Dermatologia
Toczniowe zniekształcenie pazurów u psów jako rzadka forma tocznia – rozpoznawanie i leczenie
Parazytologia
Motyliczka mięśniowa – możliwości rozpoznawania nowego zagrożenia
Kardiologia
Pies z nietolerancją wysiłkową i posmutnieniem. Rozwiązanie zagadki
NEWSLETTER
OBSERWUJ NAS NA
NASZE PUBLIKACJE
  • Magazyn Weterynaryjny
  • Zamów prenumeratę
  • Weterynaria po Dyplomie
  • Zamów prenumeratę
  • Czytaj on-line Magazyn Weterynaryjny
  • Czytaj on-line Weterynaria po Dyplomie
  • Filmy
  • Rada Programowa Magazynu Weterynaryjnego


AKADEMIA PO DYPLOMIE WETERYNARIA
  • Termin i miejsce
  • Program
  • Koszty uczestnictwa
  • Rejestracja online


POMOC
  • Polityka prywatnosci
  • Zadaj pytanie
  • Logowanie i rejestracja
  • Regulamin
  • Metody płatności
  • Regulamin publikowania prac
  • Filmy Pomoc
  • Kontakt


KONTAKT

Medical Tribune Polska Sp. z o.o.
ul. Powązkowska 44C
01-797 Warszawa
NIP: 521-008-60-45


801 044 415
+48 (22) 444 24 44
kontakt@magwet.pl
Nr konta: 13 1600 1068 0003 0102 0949 9001

Kontakt w sprawie reklam: magwet-reklama@medical-tribune.pl

Anuluj