U pacjentów z objawami ze strony przewodu pokarmowego przeglądowy radiogram jamy brzusznej często nie jest diagnostyczny. W takich przypadkach warto wykonać badanie kontrastowe.
Dlaczego badanie kontrastowe?
Badanie radiologiczne ze środkiem cieniującym jest bardzo ważnym narzędziem diagnostycznym, szczególnie przy niedostępności bardziej zaawansowanych metod obrazowych (np. USG) lub przy ograniczeniach finansowych właściciela zwierzęcia. Prawidłowo wykonane RTG ze środkiem cieniującym zapewnia dodatkowe informacje diagnostyczne, które mogą pomóc klientom podjąć decyzję w sprawie innych inwazyjnych lub kosztownych badań. Badanie takie jest również minimalnie inwazyjne i mało ryzykowne. Właściciel zwierzęcia musi być jednak poinformowany zarówno o zaletach, jak i ograniczeniach tej metody.
Należy pamiętać, że interpretacja wyników nie zawsze jest łatwa. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo właściwego rozpoznania, konieczne jest przeprowadzenie pełnego badania. Zaniedbanie któregoś z jego elementów może doprowadzić do pojawienia się artefaktów, które zmniejszają szanse na rozpoznanie oraz zwiększają ryzyko wyników fałszywie dodatnich lub fałszywie ujemnych.
Badanie radiologiczne żołądka i jelit ze środkiem cieniującym wykonuje się w przypadku podejrzenia choroby przewodu pokarmowego po ujemnym lub wątpliwym wyniku wstępnego badania RTG. Interpretacja kontrastowego RTG przewodu pokarmowego bywa trudna, dlatego bardzo istotne jest prawidłowe przeprowadzenie badania. Odpowiednie przygotowanie pacjenta, dobrze dobrana dawka środka kontrastowego, pozycja zwierzęcia oraz właściwa technika i projekcja zdjęcia zwiększają prawdopodobieństwo trafnego rozpoznania. Do RTG przewodu pokarmowego ze środkiem cieniującym kwalifikują się pacjenci, u których tradycyjne badanie radiologiczne, inne metody obrazowe oraz badanie kliniczne nie pozwoliły na ostateczne rozpoznanie.
Obecnie w wielu przypadkach zamiast kontrastowego RTG przewodu pokarmowego wykonuje się badanie ultrasonograficzne lub endoskopowe. Ultrasonografia jest pomocna w rozpoznawaniu chorób żołądka i jelit, może być jednak trudna dla nieprzeszkolonych lekarzy weterynarii, a wyniki zależą w dużej mierze od lekarza i sposobu przeprowadzenia badania. W takich sytuacjach bardziej praktyczne jest badanie kontrastowe.
Wskazania i przeciwwskazania
RTG przewodu pokarmowego ze środkiem cieniującym służy do oceny czasu pasażu jelitowego, perystaltyki, powierzchni błony śluzowej i zawartości przewodu pokarmowego, a także rozpoznawania zwężeń i niedrożności jelit, w tym ciał obcych i guzów.
Do szczególnych wskazań należą:
1. Ostre i utrzymujące się lub nawracające wymioty (w tym wymioty krwawe), którym nie towarzyszą objawy widoczne na przeglądowym RTG
2. Podejrzenie niedrożności jelit lub spożycie ciała obcego
3. Guz w jamie brzusznej wyczuwalny w badaniu palpacyjnym, ale niedający objawów niedrożności na przeglądowych zdjęciach RTG
4. Niewyjaśnione przemieszczenie narządu
5. Nieprawidłowy wygląd żołądka lub jelita cienkiego na przeglądowym radiogramie
6. Spadek masy ciała z jednoczesną biegunką
7. Smolisty kał
8. Ostry ból brzucha ze niejasnymi zmianami na przeglądowym zdjęciu RTG.
Wśród przeciwwskazań wymienia się:
1. Wymioty oporne na leczenie (ze względu na ryzyko zachłyśnięcia)
2. Podejrzenie perforacji przewodu pokarmowego z obecnością wolnego gazu w jamie otrzewnej lub z nieregularnym zarysem ścian przewodu pokarmowego (albo podejrzenie perforacji bez tych objawów). W takim przypadku należy zastosować niejonowy jodowy środek kontrastowy
3. Przeglądowe RTG wskazujące na ewidentną konieczność zabiegu chirurgicznego
4. Pobudliwy, trudny do opanowania pacjent, u którego podanie środka kontrastowego jest niemożliwe bez zastosowania silnej sedacji.
