17/11/2025
Wyraźne zróżnicowanie między korą a rdzeniem nerki wynika z wyższej gęstości komórkowej w korze oraz większej zawartości płynów w rdzeniu nerki (ryc. 7).15 Wraz ze zwyrodnieniem i utratą zdolności zatrzymywania płynów w rdzeniu nerki echogeniczność rdzenia stopniowo wzrasta, co prowadzi do utraty zróżnicowania między korą a rdzeniem.15
Ryc. 7. Obraz w projekcji strzałkowej prawej nerki kota, ukazujący wyraźnie zmniejszone zróżnicowanie korowo-rdzeniowe, a także hiperechogeniczność kory nerki i jej nieregularne brzegi.
Poza takimi czynnikami jak dożylna płynoterapia lub odmiedniczkowe zapalenie nerek zwiększone wydalanie moczu u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek jest często związane z poszerzeniem miedniczki nerkowej.16 Pielektazja to nagromadzenie płynu i wtórne rozszerzenie miedniczki nerkowej wynikające z procesu niezwiązanego z niedrożnością (ryc. 8).8 Dla porównania wodonercze to rozszerzenie miedniczki nerkowej wtórne do niedrożności dróg moczowych. Pielektazja jest najczęściej symetryczna i obustronna, może jednak występować jednostronnie lub asymetrycznie w obu nerkach.3,16 U pacjentów z pielektazją i niewydolnością nerek wysokość miedniczki nerkowej zazwyczaj nie przekracza 3,4 mm u psów i 3 mm u kotów.16 Jeżeli poszerzenie miedniczki nerkowej jest większe, należy dokładnie ocenić drogi moczowe pod kątem nieprawidłowości, aby potwierdzić obecność innych procesów chorobowych, takich jak odmiedniczkowe zapalenie nerek lub wodonercze wtórne do niedrożności dróg moczowych.16
Ryc. 8. Obraz w projekcji poprzecznej prawej nerki psa, ukazujący łagodne poszerzenie miedniczki nerkowej (wysokość miedniczki nerkowej oznaczona wskaźnikami). Brak cech niedrożności.
Nieregularne brzegi nerek (ryc. 9) mogą być związane z jednym lub kilkoma – często współwystępującymi – procesami, takimi jak zwłóknienie, stwardnienie, zanik, tworzenie torbieli albo zawał nerki.12 Nieregularny brzeg nerek jest często obserwowany w bardziej zaawansowanych stadiach przewlekłej choroby nerek i może wiązać się ze złym rokowaniem.8,15,17
Ryc. 9. Obraz w projekcji strzałkowej lewej nerki kota, ukazujący wyraźnie nieregularne brzegi związane z obecnością hiperechogeniczności kory nerki oraz przewlekłych zawałów kory nerkowej. Obecna jest także łagodna pielektazja.
Pomiary ultrasonograficzne wielkości nerek wykazują powiązanie z pomiarami makroskopowymi wykonywanymi podczas sekcji, choć należy spodziewać się pewnego niedoszacowania długości nerki.18 Zmniejszenia nerek (ryc. 10) oczekuje się w przypadku ich zwłóknienia, wielkość nerki może jednak nie korelować bezpośrednio ze stopniem zwłóknienia, jeśli jednocześnie występuje hiperplazja kompensacyjna, torbiele nerek lub pielektazja.8,17 Małe nerki mogą wskazywać na większy stopień zwłóknienia niż przerost kompensacyjny, co sugeruje bardziej zaawansowane stadium przewlekłej choroby nerek. Wielkość nerek wykazuje dużą zmienność u psów, a różnice między rasami ograniczają przydatność jej oceny.18 Dla psów zaproponowano wcześniej wskaźnik stosunku wielkości nerki do aorty, przy czym prawidłowy rozmiar nerki mieścił się w zakresie 5,5-9,5 cm,19 pomiar ten nie jest jednak powszechnie stosowany klinicznie. U kotów różnice między rasami są mniejsze, a prawidłowa długość nerki została określona jako 3-4,5 cm.8
Ryc. 10. Obraz w projekcji strzałkowej wyraźnie małej lewej nerki kota z towarzyszącą utratą prawidłowej morfologii nerki (na przykład ścieńczenie i hiperechogeniczność kory nerkowej, utrata zróżnicowania korowo-rdzeniowego, mineralizacja, nieregularne brzegi).
Dystroficzne odkładanie się substancji mineralnych w nefronach i śródmiąższu nerki może występować wtórnie do jej uszkodzenia i bywa trudne do odróżnienia od zwłóknienia nerek. Korelacja histologiczna jest ograniczona, przypuszcza się jednak, że mineralizacje (ryc. 11) najczęściej odpowiadają punktowym i/lub liniowym, hiperechogenicznym ogniskom w korze nerkowej, które są zazwyczaj zbyt małe, by powodować dystalny cień akustyczny.8 Hiperechogeniczne pasma w rdzeniu nerek, również uważane za przejaw mineralizacji i/lub zwłóknienia, obserwuje się w bardziej postępującej chorobie nerek.3 Tzw. objaw rąbka rdzeniowego, choć występuje zarówno u psów z przewlekłą niewydolnością nerek, jak i bez niej, był wcześniej łączony z możliwą mineralizacją nabłonka kanalików nerkowych oraz błony podstawnej u psów z nefropatią hiperkalcemiczną.9,20 Mineralizacja nerek może być nasilana przez przewlekłą hiperkalcemię wynikającą z podwyższonego stężenia parathormonu w reakcji na pogorszenie czynności nerek. Choć mineralizacja nerek może być wtórna do przewlekłej ich choroby, może również wynikać z chorób endokrynologicznych lub innych zaburzeń metabolicznych.8,17 Dodatkowo mineralizacja uchyłków nerkowych może stanowić przewlekłe następstwo wcześniejszego lub utrzymującego się odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Ryc. 11. Obrazy w projekcji strzałkowej nerek psa. a) Prawa nerka ukazująca punktowe i liniowe ogniska hiperechogeniczne w korze, które mogą odpowiadać mineralizacji związanej z przewlekłą chorobą nerek. b) Lewa nerka ukazująca objaw rąbka, który wcześniej również wiązano z mineralizacją wtórną do nefropatii hiperkalcemicznej. Możliwy jest także obraz prawidłowy nerki.
Torbiele nerek (ryc. 12) występują częściej w korze nerkowej i mogą mieć charakter nabyty lub wrodzony. Dlatego też nie stanowią one czułego wskaźnika przewlekłej choroby nerek u psów, jeżeli nie mamy do porównania wcześniej wykonanego badania.8,17 Torbiele nerek są często stwierdzane u psów z przewlekłą chorobą nerek i zazwyczaj nie wpływają istotnie na czynność narządu. Mogą jednak zmieniać kształt nerek i być jednym z czynników powodujących nieregularność ich brzegów.8,12,21
Ryc. 12. Obraz w projekcji strzałkowej (a) i poprzecznej (b) lewej nerki psa, uzyskany odpowiednio za pomocą głowicy mikrokonweksowej i liniowej. W centrum kory nerkowej widoczna jest dobrze odgraniczona, gładko obramowana, cienkościenna, okrągła, bezechowa torbiel ze wzmocnieniem dalszym. Kora nerkowa wykazuje słabo zdefiniowane hiperechogeniczne prążkowanie oraz zmniejszone zróżnicowanie korowo-rdzeniowe. Łagodna pielektazja (wysokość miedniczki nerkowej < 2 mm) była głównie uznawana za wtórną do diurezy (na przykład fizjologicznej, spowodowanej dożylnym podaniem płynów bądź niewydolnością nerek). Obraz w projekcji strzałkowej dodatkowo wykazuje poprawę rozdzielczości przestrzennej przy użyciu głowic liniowych o wyższej częstotliwości.
