13/03/2018
Kyshia T. Davis, Juliet R. Gionfriddo
Odpowiednie postępowanie zwykle umożliwia szybkie wyleczenie wrzodów rogówki. U opisywanego psa rozwinęły się jednak dwa wrzody, które goiły się bardzo powoli. W tym przypadku pomogła technika powierzchownej keratektomii okulistycznym skrobakiem diamentowym, powszechnie stosowana w medycynie człowieka.
Dwunastoletnia, wysterylizowana suka rasy labrador o masie ciała 33,7 kg trafiła do kliniki weterynaryjnej James L. Voss Uniwersytetu Stanowego Kolorado. Pies od 3 tygodni cierpiał na powierzchowny wrzód rogówki w prawym oku. Lekarz weterynarii, który wcześniej zajmował się zwierzęciem, skierował je do kliniki, ponieważ leczenie, które zastosował (miejscowe podanie antybiotyków nieznanego rodzaju, atropiny oraz autogennej surowicy) nie przyniosło skutku.
Pies przez całe życie był zdrowy i nigdy nie otrzymywał żadnych leków. Miał aktualne szczepienia i był zabezpieczony przeciwko Dirofilaria immitis. W ciągu roku przed wizytą nie przeprowadzono żadnych badań krwi ani moczu.
W badaniu okulistycznym zaobserwowano wyniesioną, różową, ziarnistą masę (mierzącą 4 mm × 7 mm) tkanki na powierzchni prawej rogówki, umiarkowany zanik tęczówki i stwardnienie jądra soczewki w obu gałkach ocznych. W prawym oku stwierdzono umiarkowane przekrwienie spojówki. Małe powierzchowne naczynia krwionośne rogówki rozszerzyły się z rąbka rogówki do centralnie położonej masy. Różowa masa sąsiadowała z owrzodzonym obszarem rogówki. Barwienie fluoresceiną wykazało, że był to powierzchowny wrzód rogówki. Wyniki testu Schirmera i tonometrii były prawidłowe w obu gałkach ocznych. W innych badaniach okulistycznych i badaniu ogólnym nie zauważono żadnych zmian.
Rozpoznano spontaniczny, przewlekły defekt nabłonka rogówki w prawym oku (SCCED, ang. spontaneous chronic corneal epithelial defect) z wtórnym tworzeniem się tkanki ziarnistej. Cechy wrzodu stanowiły przesłankę do rozpoznania – był powierzchowny, otoczony wałem nabłonka niezwiązanego z przednim zrębem rogówki i nie goił się. Co więcej, wykluczono inne przyczyny wrzodu, w tym zespół suchego oka, długotrwałą obecność ciała obcego, zakażenie oraz deformacje powiek, takie jak dwurzędowość rzęs, rzęsa ektopowa oraz entropia.1,2
Leczenie wrzodu polegało na podawaniu miejscowych środków znieczulających oraz usunięciu nieprzylegającego nabłonka rogówki. Dokonano tego za pomocą jałowej wymazówki, a następnie użyto 3,5-milimetrowego, diamentowego, mechanicznego skrobaka okulistycznego o niskich obrotach w celu powierzchownego oczyszczenia przedniego zrębu rogówki.3,4
Przed wypisaniem psa ze szpitala właściciel został poinstruowany, by podawać zwierzęciu miejscowo 1% krople z morfiną (sporządzone w aptece kliniki weterynaryjnej) trzy razy dziennie do prawego oka.5 Morfinę podawano, by złagodzić ból, który często jest obecny po zabiegu oczyszczania rogówki. Zalecono również stosowanie maści okulistycznej z neomycyną, polimyksyną i gramicydyną cztery razy dziennie do prawego oka w celu profilaktyki zakażenia.
Po dwóch tygodniach prawa rogówka nie wybarwiała się już fluoresceiną, jednak w grzbietowo-skroniowej ćwiartce oka pozostała częściowo przejrzysta blizna. Zaprzestano podawania antybiotyków i uznano, że zaburzenie zostało wyleczone.
Dziewięć miesięcy później pies trafił do kliniki z powodu powierzchownego wrzodu rogówki lewego oka utrzymującego się od 3 tygodni. Właściciel podejrzewał, że wrzód był skutkiem urazu. Lekarz weterynarii, który skierował psa do kliniki, leczył wrzód za pomocą antybiotyku podanego miejscowo (rodzaj nieznany), atropiny oraz surowicy autologicznej.
Ryc. 1. Lewe oko opisanego labradora w trakcie drugiej wizyty. Należy zwrócić uwagę na dodatnie barwienie fluoresceiną i obwódkę luźnego nabłonka otaczającą brzegi wrzodu. Na brzegach wrzodu widoczna jest charakterystyczna aureola fluoresceiny.
Ryc. 2. Lewe oko opisanego labradora w trakcie drugiej wizyty. Drugi obszar owrzodzenia wybarwiony fluoresceiną jest widoczny na dobrzusznej powierzchni rogówki po lekkim odciągnięciu trzeciej powieki.
W badaniu okulistycznym stwierdzono umiarkowany zanik tęczówki i stwardnienie soczewki w obu gałkach ocznych. W oku lewym zaobserwowano umiarkowane przekrwienie spojówki, umiarkowany kurcz powiek i łzawienie. Pięciomilimetrowy obszar rogówki w grzbietowo-nosowej ćwiartce lewej gałki ocznej wybarwił się fluoresceiną (ryc. 1). Po delikatnym odciągnięciu trzeciej powieki zauważono drugi obszar wybarwiający się fluoresceiną, mierzący 4 mm × 2 mm i zlokalizowany brzuszno-donosowo (ryc. 2). Oba wrzody były powierzchowne i otoczone luźnym nabłonkiem na brzegach. Wyniki badania Schirmera i tonometrii nie wykazały żadnych nieprawidłowości w obu gałkach ocznych. W badaniu ogólnym również nie stwierdzono znaczących zmian.
