Okulistyka Psy

Nieleczące się wrzody rogówki u psa

13/03/2018

Klej tkankowy. Opisano także technikę polegającą na miejscowym nałożeniu cienkiej warstwy cyjanoakrylowego kleju tkankowego (Tissuemend II – Veterinary Products Laboratories) na powierzchnię wrzodu, po oczyszczeniu resztek nabłonków.¹⁷ Klej pozostaje w miejscu nałożenia aż do momentu gdy pojawi się pod nim nabłonek, potem zostaje usunięty z powierzchni rogówki. Technika ta wydaje się skuteczna. Okres gojenia wynosi w tym przypadku od dwóch do ośmiu tygodni.¹⁷

Miejscowe leczenie farmakologiczne. Oprócz miejscowych antybiotyków, które jedynie zapobiegają zakażeniom wrzodów rogówki, przebadano również działanie leków podawanych miejscowo, pobudzających gojenie. Należą do nich polisiarczany glikozaminoglikanów i aprotynina (która jest inhibitorem enzymów proteolitycznych),^18,19 czynnik wzrostu naskórka,²⁰ substancja P⁷ oraz fibronektyna.²¹ Wiele z tych leków wspomaga gojenie, żaden nie zyskał jednak miana standardowego leczenia.

Ostatnie badanie przypadków klinicznych psów z SCCED wykazało, że tetracyklina podawana miejscowo (Terramycin Ophthalmic Ointment – Pfizer Animal Health) znacznie skraca okres gojenia w porównaniu z placebo.²² Postawiono hipotezę, że zwiększona ekspresja czynników wzrostu i cząsteczek sygnalizujących pobudza migrację komórek nabłonkowych, co przyspiesza gojenie. Autorzy doszli do wniosku, że to postępowanie może być bezpieczną, skuteczną i względnie tanią metodą stymulowania gojenia wrzodów.²²

Podejście autorów. Na temat patofizjologii SCCED nadal niewiele wiadomo, a najskuteczniejsza metoda leczenia jest przedmiotem dyskusji. Ze względu na duży odsetek wyleczonych przypadków, który uzyskali autorzy, stosując skrobak diamentowy, zdecydowali się oni wykorzystywać tę technikę jako leczenie pierwszego rzutu (zaraz po usunięciu fragmentów luźnego nabłonka za pomocą wymazówki). Jeżeli po dwóch zabiegach nie dochodzi do poprawy, stosują bardziej inwazyjną keratotomię kratkową. Jeśli również ta metoda zawiedzie, wykorzystują keratektomię powierzchowną.

Oprócz zabiegu oczyszczenia rogówki za pomocą wymazówki i skrobaka diamentowego, psu należy profilaktycznie podawać miejscowo antybiotyki, trzy do czterech razy dziennie. Zwierzę powinno przez cały czas nosić kołnierz, by zapobiec samouszkodzeniu, aż do momentu zagojenia rany. Nawet sporadyczne przetarcie oka łapą może spowolnić gojenie.

Rokowanie

Przy odpowiednim leczeniu i braku powikłań gojenie SCCED trwa około 2 tygodni. Badania podają, że u około 50% pacjentów dochodzi do nawrotu w tym samym lub drugim oku, jak to się stało w przypadku opisywanego psa. Ważne jest więc, by poinformować klienta o potencjalnym nawrocie niegojącego się wrzodu,⁵ a także o możliwym opóźnionym procesie gojenia i ewentualnej potrzebie wielokrotnych zabiegów.

Veterinary Medicine • Vol 106, No 1, January 2011, p. 34

Kyshia T. Davis, DVM

Juliet R. Gionfriddo, DVM, MS, DACVO

Department of Clinical Sciences, College of Veterinary Medicine and Biomedical Sciences, Colorado State University, Fort Collins, CO 80538

PIŚMIENNICTWO

1. Kirschner SE, Niyo Y, Betts DM. Idiopathic persistent corneal erosions: clinical and pathological findings in 18 dogs. J Am Anim Hosp Assoc 1989;25:84-90.

2. Maggs D. Cornea and sclera. In: Maggs D, Miller P, Ofri R, eds. Slatter’s fundamentals of veterinary ophthalmology. 4th ed. St. Louis, Mo: Saunders Elsevier, 2008;175-202.

3. Soong HK, Farjo Q, Meyer RF, et al. Diamond burr superficial keratectomy for recurrent corneal erosions. Br J Ophthalmol 2002;86:296-298.

4. Sila GH, et al. A retrospective evaluation of the diamond burr superficial keratectomy in the treatment of spontaneous chronic corneal erosions in dogs from 2006 to 2008, in Proceedings. 40^th Annu Conf Amer Coll Vet Ophthalmol 2009;73.

5. Stiles J, Honda CN, Krohne SG, et al. Effect of topical administration of 1% morphine sulfate solution on signs of pain and corneal wound healing in dogs. Am J Vet Res 2003;64(7):813-818.

6. Bentley E. Spontaneous chronic corneal epithelial defects in dogs: a review. J Am Anim Hosp Assoc 2005;41:158-165.

7. Murphy CJ, Marfurt CF, McDermott A, et al. Spontaneous chronic corneal epithelial defects (SCCED) in dogs: clinical features, innervation, and effect of topical SP, with or without IGF-1. Invest Ophthalmol Vis Sci 2001;42(10):2252-2261.

8. Stanley RG, Hardman C, Johnson BW. Results of grid keratotomy, superficial keratectomy and debridement for the management of persistent corneal ulcers in 92 dogs. Vet Ophthalmol 1998;1:233-238.

9. Bentley E, et al. Diseases and surgery of the canine cornea and sclera. In: Gelatt KN, ed. Veterinary ophthalmology. 4th ed. Ames, Iowa:Blackwell Publishing, 2007;690-752.

10. Gelatt K, Samuelson D. Recurrent corneal erosions and epithelial dystrophy in the Boxer dog. J Am Anim Hosp Assoc 1982;19:453-460.

11. Bentley E, Abrams GA, Covitz D, et al. Morphology and immunohistochemistry of spontaneous chronic corneal defect (SCCED) in dogs. Invest Ophthalmol Vis Sci 2001;42(10):2262-2269.

12. Bentley E, Campbell S, Woo HM, et al. The effect of chronic corneal epithelial debridement on epithelial and stromal morphology in dogs. Invest Ophthalmol Vis Sci 2002;43:2136-2142.

13. Ramamurthi S, Rahman MQ, Dutton GN, et al. Pathogenesis, clinical features and management of recurrent corneal erosions. Eye (Lond) 2006;20:635-644.

14. Marfurt CF, et al. Morphology and neurochemistry of canine corneal innervations. Invest Ophthalmol Vis Sci 2001;42:2242-2251.

15. Aldave AJ, Kamal KM, Vo RC, et al. Epithelial débridement and Bowman’s layer polishing for visually significant epithelial irregularity and recurrent corneal erosions. Cornea 2009;28:1085-1090.

16. Wong VW, Chi SC, Lam DS. Diamond burr polishing for recurrent corneal erosions: results from a prospective randomized controlled trial. Cornea 2009;28:152-156.

17. Bromberg NM. Cyanoacrylate tissue adhesive for treatment of refractory corneal ulceration. Vet Ophthalmol 2002;5:55-60.

18. Miller W. Using polysulfated glycosaminoglycan to treat persistent corneal erosions in dogs. Vet Med 1996;91:916-922.

19. Morgan R, Abrams K. A comparison of six different therapies for persistent corneal erosions in dogs and cats. Vet Comp Ophthalmol 1994;4:38-43.

20. Kirschner SE, Brazzell RK, Stern ME, et al. The use of topical epidermal growth factor for the treatment of nonhealing corneal erosions in dogs. J Am Anim Hosp Assoc 1991;27:449-452.

21. Ollivier FJ, Brooks DE, Kallberg ME, et al. Evaluation of various compounds to inhibit activity of matrix metalloproteinases in the tear film of horses with ulcerative keratitis. Am J Vet Res 2003;64(9):1081-1087.

22. Chandler HL, Gemensky-Metzler AJ, Bras ID, et al. In vivo effects of adjunctive tetracycline treatment on refractory corneal ulcers in dogs. J Am Vet Med Assoc 2010;237(4):378-386.