Nefrologia i Urologia

Badania laboratoryjne w chorobach nerek

12/06/2017

Inne metody oceny przesączania kłębuszkowego

Idealna substancja do określania GFR a) powinna być usuwana wyłącznie drogą przesączania kłębuszkowego, b) nie powinna być wydzielana przez kanaliki nerkowe ani ulegać w nich wchłanianiu zwrotnemu, c) powinna być łatwa do oznaczenia.³² Niestety nie ma substancji, która spełniałaby wszystkie te kryteria. Najprymitywniejszymi wykładnikami biochemicznymi GRF są BUN i stężenie kreatyniny, jednak – jak wspomniano wcześniej – oznaczanie i interpretacja tych oznaczeń mają pewne ograniczenia.

U psów badano możliwość wykorzystania cystatyny C jako znacznika GFR. Ten inhibitor proteazy cysteinowej jest swobodnie przesączany w kłębuszkach nerkowych i nie ulega wpływom takich czynników pozanerkowych jak zapalenie lub płeć. Jej stężenie we krwi dobrze koreluje z GFR, co powoduje, że może stanowić rozsądną alternatywę dla oznaczania stężenia kreatyniny.³³ Głównym ograniczeniem w oznaczaniu cystatyny C u ludzi jest wewnątrzosobnicza zmienność wyników. Badanie ma niższą od stężenia kreatyniny w osoczu swoistość wykrywania zmian u tego samego osobnika, mimo że może być lepszym wykładnikiem wczesnego zmniejszenia się GFR.³⁴ Badanie nie jest rutynowo dostępne dla zwierząt.

Istnieje wiele testów umożliwiających dokładne oznaczenie GFR, ale są one zwykle wykonywane tylko w laboratoriach uniwersyteckich. Wiele z tych metod ma wady w postaci wysokich kosztów, pracochłonności, ryzyka związanego ze znieczuleniem lub konieczności posiadania wyspecjalizowanego wyposażenia albo licencji. Złotym standardem jest oznaczanie klirensu inuliny. Do innych testów należą: scyntygrafia nuklearna, klirens endogennej i egzogennej kreatyniny, klirens izotopu chromu (⁵¹Cr-EDTA) oraz klirens joheksolu.³⁵ Spośród wyżej wymienionych testów prawdopodobnie najbardziej praktyczne i najłatwiejsze do wykonania jest badanie klirensu joheksolu (patrz „Opis przypadku – ostre uszkodzenie nerek u psa wywołane niedociśnieniem” na str. 20). Badanie to nie wymaga wyspecjalizowanego wyposażenia lub skomplikowanego pobierania moczu i może być przeprowadzone w cztery godziny.^36,37

Podsumowanie

Połączenie rutynowych badań krwi i moczu z bardziej zaawansowanymi badaniami laboratoryjnymi może dostarczyć bardzo dużo informacji o obecności choroby nerek oraz wskazywać na jej przyczyny. Ponadto badania te są pomocne przy wykrywaniu powikłań towarzyszących chorobom nerek.

Veterinary Medicine • Vol 106, No 5, May 2011, p. 243

Michael Geist, DVM, DACVIM

VCA Animal Specialty Group, 5610 Kearny Mesa Road, Suite B, San Diego, CA 92111

Cathy Langston, DVM, DACVIM

The Animal Medical Center, 510 East 62nd St., New York, NY 10065

PIŚMIENNICTWO

1. DiBartola SP. Clinical approach and laboratory evaluation of renal disease. In: Ettinger SJ, Feldman EC, eds. Textbook of veterinary internal medicine. 7th Edition. St. Louis, Mo: Elsevier Saunders, 2010;1955-2020.

2. Lees GE. Early diagnosis of renal disease and renal failure. Vet Clin North Am Small Anim Pract 2004;34(4):867-885.

3. Israni AK, Kasiske BL. Laboratory assessment of kidney disease: clearance, urinalysis, and kidney biopsy. In: Brenner BM, ed. Brenner & Rector’s the kidney. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier, 2008;724-756.

4. Braun JP, Lefebvre HP, Watson ADJ. Creatinine in the dog: a review. Vet Clin Pathol 2003;32:162-179.

5. Jacobs RM, Lumsden JH, Taylor JA, et al. Effects of interferents on the kinetic Jaffe reaction and an enzymatic colorimetric test for serum creatinine concentration determination in cats, cows, dogs and horses. Can J Vet Res 1991;55:150-154.

6. Boozer L, Cartier L, Sheldon S, et al. Lack of utility of laboratory “normal” ranges for serum creatinine concentration for the diagnosis of feline chronic renal insufficiency, in Proceedings. 12thAm Coll Vet Intern Med Forum, 2002.

7. Drost WT, Couto CG, Fischetti AJ, et al. Comparison of glomerular filtration rate between greyhounds and non-greyhound dogs. J Vet Intern Med 2006;20(3):544-546.

8. Panciera DL, Lefebvre HP. Effect of experimental hypothyroidism on glomerular filtration rate and plasma creatinine concentration in dogs. J Vet Intern Med 2009;23(5):1045-1050.

9. Prause LC, Grauer GF. Association of gastrointestinal hemorrhage with increased blood urea nitrogen and BUN/creatinine ratio in dogs: a literature review and retrospective study. Vet Clin Pathol 1998;27(4):107-111.

10. DiBartola SP. Fluid, electrolyte, and acid-base disorders in small animal practice. 3rd ed. St. Louis, Mo: Saunders Elsevier, 2006;91-210.

11. Elisaf M, Siamopoulos KC. Fractional excretion of potassium in normal subjects and in patients with hypokalaemia. Postgrad Med J 1995;71(834):211-212.

12. Schenck PA, Chew DJ. Prediction of serum ionized calcium concentration by use of serum total calcium concentration in dogs. Am J Vet Res 2005;66(8):1330-1336.

13. Schenck PA, Chew DJ. Diagnostic discordance of total calcium and adjusted total calcium in predicting ionized calcium concentrations in cats with chronic renal failure and other diseases, in Proceedings. 10th Cong Int Soc Anim Clin Biochem, 2002.

14. Christakos S, Ajibade DV, Dhawan P, et al. Vitamin D: metabolism. Endocrinol Metab Clin North Am 2010;39(2):243-253.

15. Pitt SC, Sippel RS, Chen H. Secondary and tertiary hyperparathyroidism, state of the art surgical management. Surg Clin North Am 2009;89(5):1227-1239.

16. Kruger JM, Osborne CA, Nachreiner RF, et al. Hypercalcemia and renal failure. etiology, pathophysiology, diagnosis, and treatment. Vet Clin North Am Small Anim Pract 1996;26(6):1417-1445.

17. Bates JA. Phosphorus: a quick reference. Vet Clin North Am Small Anim Pract 2008;38(3):471-475.

18. Jepson RE, Brodbelt D, Vallance C, et al. Evaluation of predictors of the development of azotemia in cats. J Vet Intern Med 2009;23(4):806-813.

19. White JD, Norris JM, Baral RM, et al. Naturally-occurring chronic renal disease in australian cats: a prospective study of 184 cases. Aust Vet J 2006;84(6):188-194.

20. Lunn KF, James KN. Normal and abnormal water balance: polyuria and polydipsia. Compend Contin Educ Pract Vet 2007;29(10):612-624.

21. Sanderson SL. Measuring glomerular filtration rate: practical use of clearance tests. In: Bonagura JD, Twedt DC, eds. Kirk’s current veterinary therapy XIV. St. Louis, Mo: Elsevier Saunders, 2009;868-871.

22. Smart L, Hopper K, Aldrich J, et al. The effect of hetastarch (670/0.75) on urine specific gravity and osmolality in the dog. J Vet Intern Med 2009;23(2):388-391.

23. Lees GE, Brown SA, Elliott J, et al. Assessment and management of proteinuria in dogs and cats: 2004 ACVIM Forum Consensus Statement (small animal). J Vet Intern Med 2005;19(3):377-385.

24. Syme HM, Markwell PJ, Pfeiffer D, et al. Survival of cats with naturally occurring chronic renal failure is related to severity of proteinuria. J Vet Intern Med 2006;20(3):528-535.

25. Nabity MB, Boggess MM, Kashtan CE, et al. Day-to-day variation of the urine protein:creatinine ratio in female dogs with stable glomerular proteinuria caused by X-linked hereditary nephropathy. J Vet Intern Med 2007;21(3):425-430.

26. Mardell EJ, Sparkes AH. Evaluation of a commercial in-house test kit for the semi--quantitative assessment of microalbuminuria in cats. J Feline Med Surg 2006;8(4):269-278.

27. King LG, Giger U, Diserens D, et al. Anemia in chronic renal failure in dogs. J Vet Intern Med 1992;6(5):264-270.

28. Cook SM, Lothrop CD Jr. Serum erythropoietin concentration measured by radioimmunoassay in normal, polycythemic, and anemic dogs and cats. J Vet Intern Med 1994;8(1):18-25.

29. Stone MS, Freden GO. Differentiation of anemia of inflammatory disease from anemia of iron deficiency. Compend Contin Educ Pract Vet 1990;12(7):963-966.

30. Fry MM, Kirk CA. Reticulocyte indices in a canine model of nutritional iron deficiency. Vet Clin Pathol 2005;35(2):172-181.

31. Steinberg JD, Olver CS. Hematologic and biochemical abnormalities indicating iron deficiency are associated with decreased reticulocyte hemoglobin content (cHr) and reticulocyte volume (rMcV) in dogs. Vet Clin Pathol 2005;34(1):23-27.

32. Heiene R., Moe L. Pharmacokinetic aspects of measurement of glomerular filtration rate in the dog: a review. J Vet Intern Med 1998;12(6):401-414.

33. Almy FS, Christopher MM, King DP, et al. Evaluation of cystatin C as an endogenous marker of glomerular filtration rate in dogs. J Vet Intern Med 2002;16(1):45-51.

34. Pagitz P, Frommlet F, Schwendenwein I. Evaluation of biological variance of cystatin C in comparison with other endogenous markers of glomerular filtration rate in healthy dogs. J Vet Intern Med 2007;21:936-942

35. van Hoek I, Vandermeulen E, Duchateau L, et al. Comparison and reproducibility of plasma clearance of exogenous creatinine, exo-iohexol, endo-iohexol, and 51cr-edta in young adult and aged healthy cats. J Vet Intern Med 2007;21(5):950-958.

36. Kruger JM, Braselton WE, Becker TJ, et al. Putting GFr into practice: clinical application of iohexol clearance, in Proceedings. 16th am coll Vet intern Med Forum, 1998; 657.

37. Langston CE. Practical Matters: Practical ways to measure GFR in your patients. Vet Med 2011;106(1):17-20.