Jak ustalić przyczynę gorączki u kotów?

Choroby zakaźne

Tabela 1. Przyczyny utrzymującej się gorączki u kotów

Na podstawie danych zawartych w opublikowanych opisach przypadków klinicznych, badaniach retrospektywnych oraz artykułach przeglądowych (cytowanych w niniejszym tekście), w których gorączka wymieniana jest jako nieprawidłowość stwierdzana w badaniu klinicznym, można uznać, że najczęściej występującą przyczyną gorączki u kotów jest choroba zakaźna (tab. 1).

Choroby bakteryjne

W niektórych z opublikowanych prac dotyczących zakażeń bakteryjnych opisywane są przypadki kliniczne, których obraz wydaje się odmienny od tego, czego mógłby spodziewać się lekarz weterynarii przyjmujący kota z chorobą na tle bakteryjnym.

• Dow i wsp. opisali sześć przypadków kotów z salmonellozą. U czterech z sześciu zwierząt występowała gorączka, u dwóch nie stwierdzono jednak żadnych objawów ze strony przewodu pokarmowego, u trzeciego zaś objawy wskazywały raczej na ostre uszkodzenie nerek.⁴
• Giovanni i wsp.⁵ również opisywali ognisko salmonellozy, w której przebiegu u kotów podejrzewanych o zjedzenie ptaków z rodziny wróblowatych występowały gorączka i brak łaknienia, ale nie towarzyszyły im objawy biegunki.

Ryc. 1. Obraz cytologiczny materiału pobranego metodą biopsji aspiracyjnej z węzła chłonnego kota z zakażeniem Mycobacterium spp., który wykazał obecność podłużnych, niewybarwiających się prątków wewnątrz makrofagów (strzałki).

W niektórych przypadkach objawy kliniczne uogólnionego zakażenia bakteryjnego są powodowane przez mikroorganizm, który rzadko bywa przyczyną zachorowań.

• W retrospektywnej analizie przypadku klinicznego utrzymująca się gorączka stanowiła ważny objaw u dwóch kotów syjamskich, u których w niedawnym czasie rozpoznano uogólnione zakażenie Mycobacterium avium. Postępowanie diagnostyczne było proste, a jego podstawę stanowiło wykazanie obecności mikroorganizmów w materiale pobranym ze śledziony i(lub) węzłów chłonnych za pomocą biopsji aspiracyjnej.⁶ Powiększenie węzłów chłonnych nie było patognomoniczne dla tego zakażenia, stanowiło jednak kluczowy element dla ustalenia rozpoznania.
• Gorączka u kotów może towarzyszyć zakażeniom wywołanym zarówno przez prątki gruźlicy, jak i prątki niegruźlicze. Obecność tych mikroorganizmów można często wykazać w próbkach pobranych z zaatakowanych narządów lub guzków podskórnych za pomocą biopsji aspiracyjnej bądź biopsji chirurgicznej (ryc. 1), może się jednak również zdarzyć, że podczas przygotowywania preparatów histopatologicznych zostaną one utracone.⁷

Choroby grzybicze

Histoplazmoza może przebiegać ze względnie słabo wyrażonymi objawami klinicznymi. W jednym z badań wykazano, że u 34% kotów cierpiących na tę chorobę występowała gorączka.⁸ Jedynie u połowy badanych kotów płuca były objęte procesem chorobowym, a tylko u 25% odnotowano powiększenie obwodowych węzłów chłonnych.

W przypadku gdy histoplazmozie nie towarzyszą objawy ze strony płuc i powiększenie węzłów chłonnych, lekarz weterynarii może mieć do czynienia z gorączkującym kotem, u którego ciężko jest wyznaczyć kierunek postępowania diagnostycznego. U tych pacjentów w celu ustalenia ostatecznego rozpoznania konieczne może być przeprowadzenie biopsji aspiracyjnej wątroby, szpiku lub śledziony (ryc. 2 i 3).

Ryc. 2. Obraz cytologiczny materiału pobranego metodą biopsji aspiracyjnej ze szpiku kostnego od kota z pancytopenią, który wykazał obecność licznych mikroorganizmów Histoplasma capsulatum (strzałki).

Choroby wywoływane przez pierwotniaki i pasożyty

Cytaukszoonoza przebiega najczęściej z szybko postępującą gorączką oraz objawami niedokrwistości hemolitycznej, posmutnienia i żółtaczki, nierzadko prowadząc do śmierci zwierzęcia. U pacjentów z tą postacią choroby pierwotniaki często znajdują się w krwinkach czerwonych lub makrofagach tkankowych (ryc. 4). Nie zawsze jednak udaje się wykazać ich obecność w rozmazie krwi (ryc. 5), co skutkuje brakiem rozpoznania lub jego zbyt późnym ustaleniem.⁹

Toksoplazmoza (ryc. 6), chociaż zazwyczaj przebiega jako zakażenie bezobjawowe, może również przybierać postać choroby ostrej lub przewlekłej. W obydwu wymienionych postaciach toksoplazmozy często występuje gorączka, jednakże z uwagi na mało swoiste objawy kliniczne rozpoznanie jest nierzadko ustalane z opóźnieniem.¹⁰ W retrospektywnym badaniu analizującym 100 przypadków toksoplazmozy u kotów, potwierdzonej badaniem histopatologicznym w okresie 39 lat, gorączkę wykazano u 49 z 67 zwierząt (73%), u których przeprowadzono pomiar temperatury ciała.¹¹

Choroby wirusowe

Istnieje wiele chorób wirusowych kotów, które mogą powodować przejściową lub utrzymującą się gorączkę. W przeprowadzonym niedawno badaniu retrospektywnym wykazano, że zakaźne zapalenie otrzewnej kotów (FIP) przebiegało z gorączką u 120 z 215 zwierząt (55,8%), przy czym u 43 z nich temperatura ciała przekraczała 40°C.¹²